Marcel Lhoest - chef-kok Luxemburgs paviljoen


Na een opleiding in de hotelschool van Luik waar hij als 1e van de klas afstudeert en eerste ervaring in een Brussels restaurant waar hij zich heel snel omhoog werkt, krijgt Marcel Lhoest de kans van zijn leven om aan de slag te gaan als chef de partie in de keukens van het Luxemburgs paviljoen. Hij was één van de vele medewerkers die achter de schermen alles in het werk stelde om van Expo 58 voor zijn bezoekers een memorabel en smakelijk evenement te maken.

Besteluisteraar,degastindezeafleveringkomtuitdeFranstaligeEXPO58reeks.ZijninterviewwerdvertaaldeningesprokenmeteenAIgetraindestemomzodichtmogelijkbijdeechtestemteblijven.Veelluisterplezier!♫WelkombijonzepodcastoverEXPO58.Indezeafleveringnemenwejeterugnaarhetjaar1958.Eentijdwaarineenkrant2frankkostte,waarinNASAwerdopgerichtendeplasticHoelahoepdewereldveroverde.Steljevoor,hetis1958.JebenteenjongemanuitLuikenjezoektwerkalskok.Maarerisgeenwerktevindeninjestad.Watdoejedan?NatuurlijkgajenaarBrussel.WantdaarvindtEXPO58plaatsenzoekenzeveelmensenomindekeukensvandepaviljoenentewerken.MarcelL'oesteheeftdatmeegemaakt.HijwerdkokinhetLuxemburgsepaviljoen.MijnnaamisMarcelLhoest,ikben85jaaroud,dusikbenmetpensioen.Ikhebeenatypischecarrièregehad.Isdatok,zo?Ikbendriejaargeledenbegonneninhetatheneum,daarnagingiknaardehotelschoolinLuik.Daar,toenikklaarwas,... 

Marcel Lhoest - Audio NL

Ikwasdebestevanmijnklas,dusikwaseengoedestudent,enikkonnietsvindeninLuik,erwasnietsbeschikbaar.DuskwamiknaarBrussel.EnikkwamindebuurtvanNamen,zageenrestaurant,gingnaarbinnen,enikhadeenpraatjemetdebaas.Hijzeitegenme:"Luister,ikzaleenskijken...Dangaikwegenhijrentachtermeaanenzegt:"Komeventerug".Dusikbenaangenomen,ikwerdeigenlijkmeteenaangenomen.Ikwas,hoezegjedat…,tweedeklerkindietijdenikklomheelsneldeladderopenikwerdhoofdkok.Hetwaseenbrigade,erwaseenchef,erwaseensaucier,erwaseenrotisseur,eenanderechefdepartie,eenbanketbakker,enz.Ikwaschefgardemangerbuitenhetpersoneelsbestand.DuswerkteikinBrussel.DaarnanamdebaasdeconcessieoveronderdeLuxemburgsevlag.enhijvroegmeofiknaarhetLuxemburgpaviljoenwildekomen,altijdmetdezelfderang,d.w.z.chefdepartie,Ikgingakkoord.Hetismaardatjehetweet…In2024ishetheelnormaalomuitetentegaan,maarindejaren'50wasdatvoordegemiddeldeBelguitzonderlijk,eenluxeevenement.Maardatbegintjuistindejaren50stilaanteveranderen.Dejaren'50wareneenperiodevanwederopbouweneconomischegroeiinveeldelenvanEuropanadeontberingenvandeTweedeWereldoorlog.Daarbijkwameneengroeiendewelvaarteneenveranderinginlevensstijl.DeBelgischeculinairecultuurwastraditioneelgerichtwasophuiselijkefamiliemaaltijden,maarstilaanbegonhetconceptvanuitetengaanpopulairderteworden,vooralindestedenenbijdemiddenenhogereklassen.InstedenalsBrussel,AntwerpenenLuikvondjeeenverscheidenheidaanrestaurants,bistro'sencafésdievoornamelijktraditioneleBelgischegerechtenserveerden.VoedselwasookeenbelangrijkelementvanEXPO58.Elklandwildehetbestevanzichzelflatenzienenlatenproeven.MarcelwerkteindekeukenvanhetLuxemburgsepaviljoen.Hijherinnertzichhetmenunoggoed.Veelmensen,veelgelukkigemensen,menu'smettraditionelegerechtenuitdietijd,...garnalencocktail,krabcocktail,tomatenkroketten,gevogeltekrokettenenfondues,Weensekoteletten,...wateropdatmomentbeschikbaarwas.Nee,detentoonstellingheeftmenietveranderd,maarikhebwelveelgeleerdsindsikinBrusselbegontoeniktwintigwas.Maarikklommeteendetrapop.Dusikwerdmeteenchefdepartie.Dushetwasnuttigvoormijachteraf,...IkgingnaarRuslandomvoordestadLuiktekoken,inVolgograd,hetvoormaligeStalingrad.IkgingkokeninStuttgart,daarnawerkteikinrestaurantsinBelgië,waarikchefkokwas.Dushetgafmeiets…omdatdebaaseenbuitengewoonpersoonwas,enikherinnermedathijtegenmezei:"Kanjeookkomenopzaterdagenzondag”?Alsjeeenbijbaantjehebt,hebjenogsteedsjesouschef,ennaarhetrestaurantkomen?"Ikzei:"Ja,ikwilhetgraagproberen".Enikgingnaarhetfornuis.Uiteindelijkhebikallepositiesdoorlopen,desaus,hettussengerecht,alles.Hetwasduseengrotehulp.Maardathebikaanmijnbaastedanken…,natuurlijkookaandebaasenalmijncollega's,diefantastischemensenwaren,diewildenwerkenendiegoedwerkten,nietgoed,maarerggoed.Dushethielpmevoordetoekomst.Meerdan42miljoenbezoekersbezochtenEXPO58.Daarachtergingeenlegervanwerknemersschuildatervoorzorgdedatallesvlekkeloosverliep.Ineenandereafleveringhoorjeoverdehostessendiehetgezichtvandetentoonstellingwaren.Zijverwelkomdendebezoekers,gavenrondleidingenenvertegenwoordigdenmetgratieentrotsdelandenenbedrijven.Ineentijdwaarinberoepenvoorvrouwenschaarswaren,bodendezerollenkansenenuitdagingen.Maarbuitendeschijnwerperswarennoghonderdenanderenaanhetwerk.TechnicizorgdenervoordatdefuturistischedisplaysenmechanischewonderenvandeExpogoedwerkten.Politieagentenbewaaktendepaviljoenenenzorgdenvooreenveiligeomgeving.Eneenlegervankoksenobersvoeddedehongerigen.Ofhetnugingomhetschoonmakenvandepaviljoenen,hetverkopenvansouvenirsofhetbemannenvanvoedselendrankenstands,elkindividuspeeldeeenrolinhetgrotegeheel.Voorvelenwasheteenkansomdeeluittemakenvanietsgroots,ietsrevolutionairs.Maarhetwarenlangedagenendeverwachtingenwarenhoog.Tochvormdendezewerknemerseenhechtegemeenschap,verenigddooreengemeenschappelijkdoel.Indietijdverdiendeikzeshonderdfranknettoperdag,zeshonderdperdag…endechefhadzijnvasteleveranciers.Dechefgafnogsteedsaanzijnchefsdepartie.Datwaswerkenennogeenswerken. 


Ook beschikbaar op je favoriete platforms:

Datwarendedagenwaarhetcateringpersoneelzestiguurperweekwerkte,éénvrijedag,zestiguurperweek,duszesdagenperweek.Wehaddenmetdebaasafgesprokendatwegeenvrijzoudennemen.Dusvoorzesmaandenklopteikophout.Ikwasnietziekendebaasookniet,maardeanderechefdepartie...Inculinairetaalenindebrigadenoemenwediteenomslagpunt.Duswerkteikinalleonderdelen,saucier,entremétier,…IkwasklaarvoordeExpo.Wewarennetvoordeopening,maarwezijninmaartalbegonnen,enhetduurdezesmaanden.Opeendagwarenwenonstopaanhetwerk,dusvannegentotachttienuur,endevolgendedagwerktenwevannegentotvijftienuur,pauzeenwegaanomachttienuurverdertottweeëntwintiguur.ZohebikdeheleExpogedaan.Ikheberalleenmaargoededingenovertezeggen.Erwarenveelmensen,ikhebhetoverhetestablishmentonderdeLuxemburgsevlag,inclusiefeenbezoekvanaartshertoginJoséphineCharlotte.Quawerkwashetintens.Hetwasheelintens.Voordebedieningvanelfuurnamdechefalbestellingenopen'smiddagskondigdehijdeordersaanenalsgardemangervoorhorsd'œuvrier,ikhadleidingoverallegangen,maarikmoestookvoordehorsd'oeuvreszorgen,omdatikchefgardemangerwas.Eengoedekokmoetzijngerechtenproeven.Dusjezouverwachtendatkoksookinandererestaurantseten,toch?VolgensMarcelwasdatalvastniethetgeval.Hijhadeengoedebaasenkonwelopelkmomentgratisinzijnrestauranteten.Nee,wehaddeneenbuitengewonebaas,weatenwatwewilden,ofhetnuomwildofoestersgaat.Wehaddeneenheelbijzonderebaas.HijhadzelfseenpaarligstoelengekochtvoordegenendieindenamiddagblevenennietinExporeisden,omuitterustenvoorhetbeginvanhetnieuweseizoen.Dezebaaswasuitzonderlijk.Wewerdenheelgoedbetaald.Steljevoor,ikhadzeshonderdfrankperdag,datiswatdebaasmegaf.Ikschootaltijdindeachthonderd.Ikhebgeprobeerdomhetomterekenennaareuro's,maarikkanhetniet.Ikweethetniet,hoeveelisachthonderdfranknu?Ongeveer…,twintigeuro.Ishettwintigeuro?Achthonderdfrankistwintigeuro. 

Maarindietijdwashetveel.Terwijldewereldin1958werdgeconfronteerdmetdepolitiekespanningenvandeKoudeOorlog,vormdeEXPO58eenoasevanverwondering,ontdekkingenvooralvreugde.Hetwaseenplekwaarmensenevenhunzorgenkondenvergetenenzichonderdompelenindebeloftevaneenbeteretoekomst.Gezinnenliepenhandinhand,kinderenkekenmetgroteogennaarfuturistischepresentaties,geliefdendeeldenonvergetelijkemomentenbijzonsondergangmethetAtomiumopdeachtergrond...Devreugdewasvoelbaar.OokvoorMarcel.Alskokwerdhijmetbewonderingbekekenenaltijdmetrespectbehandeld.Hijvoeldegeenspanningenofrivaliteiten.Wehaddenrespect.Ikgageenvergelijkingmakenmetnu,maarwehaddenrespect.Iedereenwasrespectvol,iedereenwisthoezehalloendankjewelmoestenzeggen."Hallo,goedenavond,danku,watkanikvoorudoen?"Ikbennognooitnaareengevechtgeweest,nooit.Erstondhiereenrijenikkwamernooitin,maarikhebnognooitmensengeziendieinopstandkwamenenzeiden:"Ikwashiereerst."Nee,dathebiknognooitgezien.DeExpo58wasnietalleeneenbelevenisvoorbezoekers.Voorduizendenwerknemerswasheteenspringplank,eenkansomvaardighedenteleren,relatiesoptebouweneneenplekteveroverenindeprofessionelewereld.Technicidiedenieuwstetechnologieën,gastvrouwendiecommuniceerdenmetinternationalebezoekers,ofjongearchitectenenontwerpersdiewerktenaaninnovatievepaviljoenen;Expo58waseenkweekvijvervantalent.Voorvelenwashetmeerdanalleeneentijdelijkebaan.Hetwaseenlevensschool.Deervaringendiezehebbenopgedaanendeuitdagingendiezehebbendoorstaan,legdendebasisvoorhuntoekomstigecarrière.Demogelijkhedendiezichopendendankzijdezeervaringenwarentalrijk.VeelExpo58werknemersbouwdentijdensdeexpoexpertiseop,diesomsleiddetotopmerkelijkecarrièresinBelgiëendaarbuiten.OokopMarcelhadEXPO58eenpositieveimpact.Deervaringopendedeurenvoorhem.DaarnawerkteikinrestaurantsinBelgië,waarikchefkokwas.Dushetgafmeietsomdatdebaaseenbuitengewoonpersoonwasenikherinnermedathijtegenmezei:"Ikvraagje,kanjeopzaterdagenzondagkomen?”Alsjeeenbijbaantjehebt,hebjenogsteedsjesouschef,enkanjedannaarhetrestaurantkomen?”Ikzei:"Ja,ikwilhetgraagproberen".Ikgingnaarhetfornuis.Uiteindelijkhebikallepositiesdoorlopen,desaus,hettussengerecht,alles.Hetwasduseengrotehulp.Maardathebikaanmijnbaastedanken,...natuurlijkookaandebaas.enalmijncollega's,diefantastischemensenwaren,diewildenwerkenendiegoedwerkten,nietgoed,maarerggoed.Dushethielpmevoordetoekomst.In1958werddewereldeendorp.OpEXPO58ontmoettejemensenvandeanderekantvandewereld.Jeproefdegerechtenwaarvanjehetbestaannietkende.Enjewasverbaasdoverallenieuwedingendiejezag.Voorvelenwaseenbezoekaandewereldtentoonstellingeenmogelijkheidomineenpaaruurdehelewereldteervaren.ZowatalleBelgenhebbentoendewereldtentoonstellingbezocht.OokdefamilieenkennissenvanMarcelmaaktendereisnaarBrussel.IkmoetzeggendatinderegioLuikenvooralinmijngeboortestad,Ja,iedereenkwamnaardeExpo....Scholeninhetbijzonder,descholenorganiseerdenminstensééndaghieropdeExpo.Dusdescholenenookdeinwonersvandezesteden,mensendieBrusselniethaddengezienof…HetlijkteenbeetjeopdeTourdeFrance.Inhetbegin,alsjekijktnaardeTourdeFrance,naarderondleidingen,naarbinnen,enerwarenmensen,Fransen,dienognooitinParijswarengeweest,mensenvandeOpaalkust,dieernognooitwarengeweest,naardeCôted'Azurbijvoorbeeld…WededenhetzelfdealsmetdeTourdeFrance,decommentatorentoondeneendergelijkeendergelijkeplaats,eendergelijkedergelijkemonument,enzovoort…enditheeftmenseninstaatgesteldomhunlandtelerenkennen.EnikdenkdatExpohierookveeldeurenheeftgeopend.Demajestueuzepaviljoenen,imposantepromenadesenkokettegastvrouwenwarenalindrukwekkend,daarbovenuittorendenogdegrootstestervandeEXPO:hetAtomium.Jehoefdemaaromhoogtekijkenomhettezien:9glanzendebollendielekentezwevenindehelderelucht.HetAtomiumwerdgebouwdalshethoofdpaviljoenendebelangrijksteattractievoordeWereldtentoonstellingvanBrusselin1958.HetmonumentkomtvoortuitdeverbeeldingvandeBelgischeingenieurAndréWaterkeyn.Hijmerkteopdatijzeratomenvannaturestructurerentoteenregelmatigekubischestructuur.Datgafhemhetideeomeenelementairijzerkristalvan9ijzeratomen165miljardkeertevergroten.EnzokreegwathetAtomiumzijnuniekevorm.Indejarenvijftigwashetgebouweenicoonvangeloofinwelvaartenvooruitgang,maaralsnelslotendeBelgendituniekegebouwinhunhartenwerdhetAtomiumHETnationalesymboolvanBelgië.Vandaagishetnogaltijdeenvandemeestverbazingwekkende,creatieveenverrassendeconstructiesterwereld,dieelkjaarmeerdan600.000bezoekerstrekt.EntochwashetAtomiumin58nietdemustseevooriedereen.EindelijkontdekikvandaaghetAtomium.Waaromnupas?Ikprobeerdebinnentegerakenindemiddagpauze,dieduurdeongeveerdrieuur,...Ikstondinderijmaarkwamernooitin…ikmoestweernaarhetrestaurant,washettijdomweeraanhetwerktegaan.DitisdusdeeerstekeerdatikvoetzetinhetAtomium.Hetisfantastisch.VoordeBelgenwasdeExponietalleeneengelegenheidomdewereldteverwelkomen,maarookeenmomentvannationaletrots.Hetwaseentekendat,ondanksdeuitdagingenuithetverleden,hetlandeenveelbelovendetoekomstvoorzichhad.Defuturistischepaviljoenen,technologischewonderenencultureletentoonstellingenwarennietalleenmaarentertainment.Zesymboliseerdeneentoekomstgerichtewereld,eenwerelddiegeloofdeinbeteredagen,enBelgiëstondcentraalindievisie.Ineentijdwaarindewereldbehoeftehadaanpositiviteitenverbinding,boodExpo58eenplatformvanhoop.Hetevenementslootonvermijdelijkzijndeuren,maardeerfeniservanleeftvoortindehartenengeestenvanallendiehethebbenmeegemaakt.VoorMarcelwasdewereldtentoonstellingookeentekenvanhoop.Hetiseentekenvanhoop,datiswaar,opdatmoment,ja,maarnunietmeer…Jezietmensenzoalsik.Ikzeihetal,ikherkenmezelfnietmeerindiewereld.Zogenaamdevooruitgang,alshetgaatomkunstmatigeintelligentie,voormijisdateengevaar.Hoeverkunnenwegaan?Uiteindelijkzaldemensnietmeerwerken,hijzaleenrobotzijn.Waarervroegervierofvijfagentenwaren,zullenergeenmeerzijnhetzullenallemaalrobotszijn.Ikweetniethoewehierdoorheenkomen.Ditisslechtséénvoorbeeld.Ja,hetwasbelangrijkomdaterveelbezoekersenbuitenlandsebezoekerswaren.Hetiseenbekendfeit.DeEXPO58heeftzekereenhelegeneratiegeïnspireerd.Iedereendieermeeinaanrakingkwam,werdopdeeenofanderemaniergeraakt.Marceliseenvanhen.Voormijwashetheelbelangrijk.Voormijwasheteenwonder.Hetiseenwonderdatiknooitbenvergeten…enikkwamnooitmeerterug.HiervoornamenwedetaxiterugnaarhiervanafhetAtomium.Jemoetdelangebochtmakenendanweeromhoogklimmen.IklieplangshetLuxemburgpaviljoenomdatikdekerkherkendediedaarstond.Datfristemijngeheugenopendeedmegoed.Voormijisheteenuitzonderlijkedag.Ikmeendatecht,ditiseenuitzonderlijkedagvoormij.Hetisduseenuitzonderlijkedag.Echt,enikwerdheelgoedontvangen.Ikhebmijnfoto'sbewaard,ikhebnogsteedsfoto'sbijme.Bedanktvoorhetluisteren.Wiltumeerverhalen?LuisterdannaaranderepodcastsendompeluzelfonderindewereldvandeEXPO58.WiltumeerwetenoverhetAtomiumofdeWereldtentoonstelling?GadannaarAtomium.bevooralleinformatieofbezoekdepermanentetentoonstellingoverdeEXPO58indebollenvanonsnationalemonument.